Hamiləlik dövründə qadının orqanizmi xüsusi dəstəyə ehtiyac duyur. Dölün böyüməsi və inkişafı üçün qidadan və xüsusi əlavələrdən böyük miqdarda qida maddələri qəbul edilməlidir. Məhz buna görə də, hamiləlik dövründə vitaminlər ana və gələcək körpənin sağlamlığının təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Hamiləliyin müxtəlif mərhələlərində hansı vitaminlərin vacib olduğunu və onları necə düzgün qəbul etməli olduğunuzu anlamaq, dölün böyüməsi və inkişafı üçün optimal şərait yaratmağa kömək edəcəkdir.
Hamiləlikdə vitaminləri qəbul etmək lazımdırmı?
Bir çox gələcək analar belə sual verir: "Hamiləlikdə vitaminləri qəbul etmək lazımdırmı?" Cavab birmənalıdır – bəli. Hamilə qadınların vitamin və mineral ehtiyacı xeyli artır. Hətta yaxşı balanslaşdırılmış rasionda belə bütün zəruri elementləri kifayət qədər təmin etmək çətindir. Vitaminlər qadının sağlamlığını qorumağa, dölün düzgün inkişafına kömək edir və fəsadların riskini azaldır.
Hamiləlik dövründə vitaminlərin əhəmiyyəti
Hamiləlik dövründə vitaminlərin əhəmiyyəti:
- Ananın sağlamlığının qorunması: Qanın həcminin artması, uşaqlığın və dölün böyüməsi əlavə qida maddələrini tələb edir.
- Dölün inkişafı: Vitaminlər və minerallar, sinir sistemi, sümüklər və beynin formalaşması daxil olmaqla, uşağın orqan və sistemlərinin formalaşmasında mühüm rol oynayır.
- Fəsadların riskinin azaldılması: Bəzi vitaminlər anadangəlmə qüsurların, anemiyanın və digər hamiləlik fəsadlarının qarşısını almağa kömək edir.
Trimesterlər üzrə hamiləlikdə vacib vitaminlər
Hamiləliyin müxtəlif trimestrlərində orqanizmin vitamin və mineral ehtiyacları dəyişə bilər. Hər mərhələdə hansı vitaminlərin xüsusilə vacib olduğunu nəzərdən keçirək.
Birinci trimestr üçün vitaminlər
Hamiləliyin birinci trimestri – dölün əsas orqan və sistemlərinin formalaşdığı kritik dövrdür. Bu mərhələdə aşağıdakı vitaminlər xüsusilə vacibdir:
- Fol turşusu: Dölün sinir borusunun anadangəlmə qüsurlarının qarşısını almaq üçün vacibdir. Tövsiyə olunan doza – gündə 400-800 mkq.
- Vitamin D: Sümük və immun sisteminin sağlamlığını dəstəkləyir. Tövsiyə olunan doza – gündə 10 mkq.
- Vitamin B6: Hamiləliyin erkən dövrlərində ürəkbulanma və qusma ilə mübarizəyə kömək edir. Tövsiyə olunan doza – gündə 1,9 mq.
- Dəmir: Anemiyanın qarşısını almaq üçün vacibdir, çünki qanın həcmi artır. Tövsiyə olunan doza – gündə 27 mq.
İkinci trimestr üçün vitaminlər
İkinci trimestrdə dölün aktiv böyüməsi və inkişafı davam edir. Xüsusi diqqət yetirilməli olan vitaminlər:
- Kalsium: Dölün sümüklərinin və dişlərinin formalaşması üçün vacibdir. Tövsiyə olunan doza – gündə 1000 mq.
- Vitamin C: Kollagenin yaranmasında iştirak edir və immun sistemini gücləndirir. Tövsiyə olunan doza – gündə 85 mq.
- Maqnezium: Əzələ spazmalarının qarşısını almağa və dölün sinir sisteminin inkişafında iştirak edir. Tövsiyə olunan doza – gündə 350-400 mq.
- Dəmir: Anemiyanın qarşısını almaq üçün vacib olaraq qalır.
Üçüncü trimestr üçün vitaminlər
Üçüncü trimestr – dölün intensiv böyümə və ananın doğuşa hazırlıq dövrüdür. Bu mərhələdə xüsusilə vacib olan vitaminlər:
- Omega-3 yağ turşuları: Körpənin beyninin və görməsinin inkişafı üçün vacibdir. Tövsiyə olunan doza – gündə 200-300 mq DHA.
- Vitamin K: Qanın laxtalanmasında iştirak edir və qanaxmaların qarşısını alır. Tövsiyə olunan doza – gündə 90 mkq.
- Dəmir: Normal hemoglobin səviyyəsini qorumaq və anemiyanın qarşısını almaq üçün.
- Vitamin E: Dərinin və selikli qişaların sağlamlığını dəstəkləyir, əzələ və sinir toxumalarının formalaşmasında iştirak edir. Tövsiyə olunan doza – gündə 15 mq.
Vitamin çatışmazlığının diaqnostikası
Hamiləlik dövründə orqanizmdə vitamin və mineral səviyyəsini nəzarət etmək üçün müntəzəm analizlər aparmaq vacibdir. Əsas analizlər:
- Ümumi qan analizi: Hemoglobin, eritrositlər və anemiya və ya dəmir çatışmazlığına işarə edən digər göstəricilərin qiymətləndirilməsi.
- Biokimyəvi qan analizi: Vitamin D, kalsium, maqnezium və digər vitamin və mineralların səviyyəsinin qiymətləndirilməsi.
- Sidik analizi: Protein səviyyəsinin müəyyən edilməsi və mümkün böyrək problemlərinin aşkar edilməsi üçün.
- Xüsusi testlər: Məsələn, genetik analiz üçün qan testi, anadangəlmə qüsurların və digər patologiyaların risklərini aşkar etməyə kömək edir.
Müntəzəm həkim ziyarətləri və məsləhətləşmələr, vitamin və mineral çatışmazlığını vaxtında aşkar etmək və düzəltmək üçün kömək edəcək, ana və körpənin sağlamlığını təmin edəcək.
Nəticə
Hamiləlik və vitaminlər – bölünməz anlayışlardır, çünki vitaminlər ananın sağlamlığının və dölün normal inkişafının təmin edilməsində əsas rol oynayır. Xüsusilə hamiləliyin kritik trimestrlərində vacib vitamin və mineralların müntəzəm qəbulu bir çox fəsadların qarşısını almağa kömək edir və hamiləliyin uğurlu keçməsini təmin edir.
Vitaminlərin qəbulu həkimlə razılaşdırılmalıdır ki, doz aşımı və orqanizmin fərdi ehtiyacları nəzərə alınsın. Müxtəlif vitamin və mineral mənbələrini ehtiva edən düzgün qidalanma və tövsiyə olunan əlavələr, körpənizin böyüməsi və inkişafı üçün optimal şərait yaradacaqdır.
Beləliklə, hamiləlik dövrü, gələcək ananın sağlamlığına və qidalanmasına xüsusi diqqət yetirməli olduğu bir dövrdür. Hamilə qadınlar üçün vitaminlər bu prosesin vacib bir hissəsidir, hamiləliyin hər mərhələsində həm ana, həm də döl üçün zəruri dəstəyi təmin edir.